İslâm dini; câhiliyyenin bayana çizdiği hakir ve perişan rolü reddedip kaldırmıştır. Onu gururlu ve değerli mevkiine yükseltmiştir…
Sevgililer sevgilisi Hz. Peygamber (SAV), hayatı boyunca kız çocuklarını ve bayanları daima el üstünde tutmuş, adaleti ve sevgiyi onların üzerinden asla eksik etmemiştir.
Hz. Peygamber (SAV) kızı Fatıma odaya girdiğinde ayağa kalkar, kızının alnını, saçını öper ve kendi yerine oturturdu. Peygamberimizin bu sıcaklığı, bu sevgi ve hürmet göstergesi Mekke ve Medine’de derin izler bırakmıştır. Zira Mekkeliler kız çocuklarıyla anılmayı bile beğenilen görmezlerdi. Hz. Peygamber Mekkelilerin bu tabusunu büsbütün yıkmış, kız çocuklarına ve bayanlara biber çiçek üzere davranmıştı…
Kur’ân-ı Kerim’de; «en-Nisâ: Kadınlar» diye bir mühletin varlığı, o müddette ve öteki birçok müddette bayanın nikâh, mehir, mîras, talâk ve nafaka üzere uygar haklarının teminat altına alınmış olması İslâm’ın bu konudaki tutumunu göstermeye kâfi…
Uğraş Sûresi’ne ismini veren âyetlerde ise, bir hanımın kocasından şikâyetini, Allah şahsen dinlediğini söz etmiş ve kederine deva inzal etmiştir.
İşte Hazret-i Ömer’in sözü:
“Doğrusu biz, câhiliyye evresinde bayanlara hiç ehemmiyet vermezdik. Nihayet Allah, İslâm’ın gelişiyle bayanlar hakkında âyetler indirdi ve onlara birçok hak tanıdı.”
Bayan İslâm’dan evvel daha doğarken dahî istenmeyen bir varlık idi. Âyet-i kerîme câhiliyye beşerinin o zalim ve bilgisiz hâlini şöyle tasvir eder:
“Onlardan birine kız(ının doğduğu) müjdelendiği vakit, öfkeden yüzü kapkara kesilir. Kendisine verilen müjdenin kötülüğünden ötürü kavminden gizlenir. Onu, aşağılanmaya katlanıp yanında mı tutsun, yoksa toprağa mı gömsün! Bakın ki, verdikleri karar ne kadar kötüdür!” (Nahl müddeti, 58-59)
Kız çocuklarına İslâm’ın verdiği bedel ise şu mevkie yükseldi:
“Her kim üç kız çocuğunu yahut kız kardeşlerini himâye edip büyütür, güzelce terbiye eder, evlendirir ve onlara lütuf ve yeterliliklerini devam ettirirse, o kimse cennetliktir.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 120-121/5147; Tirmizî, Birr, 13/1912)
“Her kim iki kız çocuğunu yetişkinlik çağına gelinceye kadar büyütüp terbiye ederse, kıyâmet günü o kimseyle ben yan yana bulunacağız.” (Müslim, Birr, 149)
Fahr-i Kâinât Efendimiz, erkek çocuklarının kız çocuklarına üstün tutulması anlayışını da reddetti.
Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, kızı Fâtıma -radıyallâhu anhâ-’nın konutunda kaldığı bir gün, Hazret-i Hasan ve Hazret-i Hüseyin, kendisinden su istedi. Allah Rasûlü evvel Hazret-i Hasan’a su verdi. Hazret-i Fâtıma, Peygamber Efendimiz’in Hazret-i Hasan’ı daha çok sevdiği kanaatine vardı. Efendimiz ise;
“–Hayır, birinci evvel Hasan su istedi.” buyurdu. (Bkz.
Ahmed, I, 101)
Sonra da;
“–İkram ve ihsanlarınızla çocuklarınıza eşit muâmelede bulunun. Şayet ben birini üstün tutacak olsaydım, kızları üstün tutardım.” buyurdu. (Heysemî, IV, 153; İbn-i Hacer, el-Metâlibü’l-Âliye, IV, 69)
Yetişkin bayan da câhiliyyede hor ve hakirdi. Mîras hissesi sıfırdı. Kocası öldüğünde, kardeşine devredilen bir metâ sayılırdı. Kabîle savaşlarında ırzına saldırılması, bir intikam yolu olarak görülürdü. Şiddete, tecavüze ve iftiraya uğrar, malı ve mehri gasbedilirdi. Fuhuş alelâde bir hâl almıştı. İsmi nikâh olan birçok tarz de haksızlıklarla ve ahlâksızlıklarla doluydu.
Şiddet ve zulmün her türlüsüyle çaba eden İslâm geldi ve bayana da hak ettiği değeri verdi. Fıtrat dîni olan İslâm, yarattığını en iyi bilen Yaratıcı’nın vaz ettiği kanunlar ve ilâhî tâlimatlardır.
Buna nazaran;
- Erkek ve bayan, kulluk plânında Allah katında eşittir. Bayan, bayan olduğundan ötürü Allah katında asla eksik ve kusurlu görülmez.
Kimseye bir diğerinin kabahatini yükletmeyen İslâm’da; «aslî günah» diye bir şey yoktur. Her insan günahsız bembeyaz bir sayfa ile dünyaya gelir.
Evlilik, insanlardaki nefsânî temâyülü Allâh’ın akdiyle rûhânîleştirir. Bu rûhâniyetle kurulan yuvada, toplumun huzurlu fertleri yetişir.
Bildirim ve içtimâîleşme sebebiyle peygamberler erkektir, ancak her peygamberi sâliha birer anne dünyaya getirmiştir. Yalnız Hazret-i Âdem, annesiz ve babasız yaratılmıştır.
Hazret-i Meryem, Kur’ân-ı Kerim’de 34 kere nâmı geçen, iffeti, ibâdete düşkünlüğü ve Allah yoluna adanmışlığı ile medhedilen nümûne-i imtisal bir hanımdır.
Firavun’un karısı Âsiye de îmânı ve Allâh’a ilticâsı ile Kur’ân’ın medhettiği mübârek hanımlardandır.
Birtakım âyetlerde, Cenâb-ı Hakk’ın hoşnut olduğu kullar sayılırken, hanımlar da ayrıyeten tebârüz ettirilmiştir:
“Müslüman erkekler ve müslüman bayanlar, îmân eden erkekler ve îmân eden bayanlar, tâate devam eden erkekler ve tâate devam eden bayanlar, sadâkatli erkekler ve sadâkatli bayanlar, sabreden erkekler ve sabreden bayanlar, mütevâzı erkekler ve mütevâzı bayanlar, sadaka veren erkekler ve sadaka veren bayanlar, oruç tutan erkekler ve oruç tutan bayanlar, ırzlarını koruyan erkekler ve (ırzlarını) koruyan bayanlar, Allâh’ı çok zikreden erkekler ve zikreden kadınlar var ya; işte Allah, bunlar için bir mağfiret ve büyük bir mükâfat hazırlamıştır.” (el-Ahzâb, 35)
Peygamberimiz’e birinci îmân eden ve O’na en önemli istinad olan Hazret-i Hatice;
Hakkındaki hadîs-i şerifte; “Dîninizin üçte birini ondan öğrenin.” (Deylemî, II, 165/2828) buyurulan ve ashâb-ı kiram ortasında yedi müctehidden biri olan, İbn-i Abbâs’ın sözüyle her müctehidin ilminden istifade ettiği Hazret-i Âişe’dir.
Ehl-i beyt ve sâdât-ı kirâmın annesi Hazret-i Fâtıma Vâlidelerimiz, İslâm’da hanımlara verilen ehemmiyeti ve hiçbir negatif ayrıma tâbî tutulmadıklarını gösterir.
- Erkek ve bayanın fıtratlarındaki husûsiyetler eşit olmadığı için, onların görev dağılımı, hak ve mes’ûliyetleri de eşit değildir.
Bayan nârin, şık ve hassas yaratılmıştır. Bedenen erkek kadar kuvvetli bir fizikî yapısı yoktur. Buna karşılık sevgi, sadâkat, merhamet ve şefkatle dolu hissî yapısı erkekten daha kuvvetlidir. Baba dayanamazken, bir anne ağlayan çocuğu sebebiyle sabaha kadar uyanık kalır. Çocuk sele kapılsa; baba tereddüt ederken, anne kurtarmak için akabinde atlar.
Bayandaki aslî vasıflar, onun aile yuvasındaki hanımefendilik ve annelik görevlerine uygundur. O; ailenin meskene dair görevlerini deruhte edecek, evlâtlarını dünyaya getirecek, duâlarla besleyecek ve takvâ ile, hoş ahlâk ile yetiştirecektir. Erkek ne kadar fizikî ve rûhî olarak, dış dünya görevlerine uygun yaratılmışsa, bayan da o kadar iç âleme uygun bir yaratılıştadır.
Bu sebeplerle sâliha hanımın ve annenin dînimizdeki mevkii çok yüksektir.
Bayanın büyük görevlerinin îcâbı olan hissîliği ve hassaslığı, onun dış dünyanın zorluklarıyla çaba etmek zorunda bırakılmamasını gerektirir. Bu sebeple bayan, çocukken babaya, yoksa dede, amca, erkek kardeşe, daha sonra da beyefendisine ve oğullarına, torunlarına emânet edilmiştir.
Fakat bu emânet ediliş, insafa terk ediş değildir;
“Onlarla hoş geçinin.” (en-Nisâ, 19)
“Cennet annelerin ayakları altındadır.” (Nesâî, Cihâd, 6)
“Sizin en güzeliniz, ailelerine en hoş muâmelede bulunanınızdır!..” (İbn-i Mâce, Nikâh, 50; Dârimî, Nikâh, 55)
“Kadınları dövmeyiniz!.. Bayanlarını döven kimseler, sizin güzeliniz değildir.” (Ebû Dâvûd, Nikâh, 42; İbn-i Mâce, Nikâh, 51)
“Ey insanlar! Bayanların haklarına riâyet ediniz! Onlara şefkat ve sevgi ile muâmele ediniz! Onlar hakkında Allah’tan korkmanızı tavsiye ederim. Siz bayanları, Allah emâneti olarak aldınız; onların namuslarını ve iffetlerini Allah ismine kelam vererek helâl edindiniz!” (Müslim, Hac, 147) mealindeki tâlimatlar da hanımları, erkekler âleminin muhabbet ve hürmetine, ahlâk ve dirâyetine emânet eder. Hem de Allah emâneti olarak. Sâliha olarak yetiştirilen anneler, iyi evlâtlar yetiştirir. Anne tek başına bir okuldur. Bu türlü bir sâliha anne ömürlük teşekküre lâyıktır.
“Bir şahıs, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’e gelerek;
«–Kendisine en iyi davranmam gereken kimdir?» diye sordu. Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-;
«–Annen!» buyurdu. O sahâbî;
«–Ondan sonra kimdir?» diye sordu. Efendimiz;
«–Annen!» buyurdu. Sahâbî tekrar;
«–Ondan sonra kim gelir?» diye sordu. Allah Rasûlü yeniden;
«–Annen!» buyurdu. Sahâbî tekrar;
«–Sonra kim gelir?» diye sorunca Rasûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellembu sefer;
«–Baban!» yanıtını verdi.” (Buhârî, Edeb, 2)
İslâmiyet’te bayana konut geçimi vb. maddî mes’ûliyet yüklenmediği üzere, hanımların mîras ve mülkiyet hakları da bâkîdir. Görev ve hassâsiyetlerine uygun işler yapabileceği üzere, sahip olduğu mallar üzerinde tasarrufta da hürdür.
Ensonhaber
